مبنای تعیین فهرست بها چیست ؟

اگر برایتان سوال پیش آمده که مبنای تعیین فهرست بها چیست در این مقاله به پاسخ این سوال خواهید رسید.

دستمزد کارگران ، هزینه ماشین آلات ، نرخ مصالح و به طور کلی بهای انجام کارهای عمرانی  مطابق با میزان تورم به طور سالانه در حال تغییراند.

جهت تهیه فهرست بهای هر سال از قیمت‌های سه ماهه پایانی سال گذشته استفاده می شود که به این سه ماه سه ماهه مبنا گفته می شود.

در تعیین بهای هر واحد در فهرست بها از گزارشات مرکز آمار و قیمت های عرف بازار استفاده شده است. بنابراین قیمت های مندرج در فهرست دهم متوسط قیمت تمام شده در هر کار است و کلیه عملیات  مورد موردنیاز را پوشش می دهد.

برای مثال هزینه های تهیه و حمل مصالح به کارگاه ، ماشین آلات و نیروی انسانی نیز در فهرست بها مورد بررسی قرار گرفته است.

سازمان ها و دستگاه های اجرایی موظفند پس از انتشار اولین سری از فهرست بها و ابلاغ آن به سازمانها اجرای عملیات خود را مطابق با این فهرست بها برآورد نمایند

نرم افزار های حوزه BIM قابلیت متره و برآورد را در خود دارند بنابر این اگر نمی دانید بیم چیست روی لینک کلیک کنید و این مقاله بی نظیر را از دست ندهید.

فهرست بها چیست؟

اگر نمی دانید فهرست بها چیست این مقاله کاملا برایتان مناسب است پس با ما همراه باشید.

طبق ماده 23 قانون برنامه و بودجه که توسط سازمان برنامه و بودجه تهیه و تنظیم می شود ؛ پایه انجام معاملات در طرح های عمرانی فهرست بها می باشد.

در واقع فهرست بها به معنی مقدار ریالی حجم واحد مصالح و یا خدمات قابل ارائه پیمانکاران است که هر ساله توسط سازمان برنامه و بودجه (معاونت راهبردی ریاست جمهوری) تعیین خواهد شد البته در برخی سال ها بنا به دلایلی فهرست بها ارائه نشده است .

حال شاید برایتان سوال پیش بیاید که منظور از طرح عمرانی دقیقا چیست ؟

در واقع طرح عمرانی پروژه ای عمرانی است که کارفرمای آن دولت بوده و برای پرداخت هزینه آن ردیف بودجه در نظر گرفته شده است.

به طور کلی طرح های عمرانی به سه دسته انتفاعی ، غیر انتفاعی و مطالعاتی تقسیم بندی می شوند که هر یک را ذیل بررسی می کنیم.

1. طرح های عمرانی انتفاعی : هدف از اجرای این گونه طرح‌ها کسب سود و درآمد است بنابراین این طرح ها بایستی پتانسیل ایجاد سود و تامین هزینه های ساخت و استهلاک خود را پس از مدت زمان مشخصی از احداث داشته باشند.
2. طرح های عمرانی غیر انتفاعی : هدف از اجرای این گونه طرح ها ایجاد زیرساخت و گسترش رفاه می باشد؛ بنابراین در این گونه طرح ها کارفرما به دنبال کسب سود و درآمد نیست.
3. طرح های عمرانی مطالعاتی : این گونه طرح ها به هدف مطالعه و بررسی موضوعات مختلف ، طبق قرارداد بین دستگاه های اجرایی و مراکز علمی مانند دانشگاه ها انجام می شود.

مبنای تهیه برآورد اولیه طبق تبصره ۱ ماده ۸۰ قانون محاسبات عمومی فهرست بها بوده و استفاده از قیمت‌های پایه فهرست بها تهیه شده الزامی است.

تاریخچه فهرست بها چیست ؟

در این پست تاریخچه فهرست بها را مختصرا شرح می دهیم

در سال 1350 تقاضا برای پروژه های عمرانی کشور به علت بالا رفتن درآمد های نفتی رشد قابل توجهی داشت ؛ ولی به علت محدودیت توان پیمانکاران در نیروی انسانی ، ماشین آلات و مصالح ، مهندسین مشاور مجبور بودند برای ترغیب پیمانکاران برآورد قیمت هایشان را بالاتر از حد معقول در نظر بگیرند که این کار موجب افزایش غیر واقعی هزینه‌ پروژه های عمرانی و در نتیجه تورم میشد.

در همین دوره دولت ، سازمان برنامه و بودجه را نسبت به تدوین فهرست بهایی با قیمت های متعارف مکلف نمود.

در نهایت سازمان برنامه و بودجه فهرست بهای پایه را برای کارهای ساختمانی و راهسازی در ابتدای سال 1355 منتشر نمود پس از مدت کوتاهی قیمت‌ها به حالت عادی و به دور از هیجانات بازگشت.

پس از این موفقیت و استقبال آن در دستگاههای اجرایی ، سازمان برنامه و بودجه تا سال 1357 فهرست بها را در 5 رشته و تا سال 1376 فهرست بها را در 7 در رشته منتشر کرد.

سوالات متدوال در مورد فهرست بها

سوال – چند نوع فهرست بها وجود دارد ؟

پاسخ – فهارس بها به رسته های گوناگونی تقسیم می شود و مطابق با نوع پروژه بایستی آن ها را انتخاب فرمایید

سوال – فهرست بها هر سال منتشر می شود ؟

پاسخ – بله ؛ فهارس بها معمولا به صورت سالانه منتشر می شوند

سوال – فهرست بها ابنیه با راه چه فرقی می کنه ؟

پاسخ – فهرست بها ابنیه برای پروژه های ساختمانی و فهرست بها راه برای پروژه های راهسازی مورد استفاده قرار می گیرد

سوال – همه هزینه ها در فهرست بها موجود است ؟

پاسخ – خیر ؛ برخی از هزینه ها در فهرست بها موجود نمی باشد و وظیفه آنالیز قیمت این آیتم ها بر عهده مترور پروژه می باشد

ضریب عامل در فهرست بها

در حالت عادی برای برآورد قیمت یک پروژه بایستی متناسب با نوع کار فهرست های مورد نظر را انتخاب کرد و سپس از ردیف های موجود ردیف مورد نظر را انتخاب کرده و محاسبات لازم را انجام دهیم.

ولی برخی از پروژه ها به علت حجم بالای خود نیاز به استفاده همزمان از چندین فهرست بها را دارد که این محاسبات را بسیار سخت و دشوار می کند.

در این حالت راه پیشنهادی این است است که در کارهای مشابه ولی در فهارس بهای مختلف یک ردیف قیمت را از یک فهرست بها انتخاب کنیم و با ضرب آن در ضریب عامل هزینه دومی را محاسبه کنیم.

برای مثال در تصاویر بالا ردیف ” خاکبرداری در زمین های نرم با هر وسیله مکانیکی و حمل مواد حاصل از خاکبرداری تا فاصله 20 متر از مرکز ثقل برداشت و توده کردن آن ” هم در فهرست بهای راه و هم در فهرست بهای ابنیه وجود دارد ولی مقدار عامل در هر دو فهرست بهای ابنیه و راه یکسان است ؛ چیزی که مشخص است است آن است که بازده ماشین آلات سنگین و به ویژه بلدوزر در پروژه‌های را بسیار بالاتر از پروژه‌های ابنیه است در این حالت فهرست بهای راه را به عنوان فهرست بهای مبنای آنالیز در نظر گرفته و ضریب عامل بلدوزر را در آن برابر با یک قرار می دهیم و در نهایت ضریب عامل فهرست بهای ابنیه را برابر با فهرست بهای ابنیه 1.2 در نظر می گیریم.

آیتم های ستاره دار در فهرست بها

در بخشهای گذشته ساختار فهرست بها را مورد بررسی قرار دادیم با در نظر گرفتن قیمت های هر ردیف می‌توانیم هزینه اجرا را برآورد کنیم ولی در انجام برخی فعالیت های پروژه پس از مراجعه به فهرست بها متوجه می شویم که ردیف وجود دارد ولی در آن ردیف قیمت موجود نیست یا در برخی موارد حتی ردیف هم وجود ندارد؛ به این ردیف ها ، ردیف های غیر پایه یا اقلام ستاره دار می گویند.

در این حالت باید پس از تعیین شرح و قیمت فعالیت، یک ردیف به ردیف های فصل مرتبط در فهرست بها اضافه کنیم.

کارهای جدید در فهرست بها

اگر در چارچوب موضوع پیمان، کارهای جدیدی به پیمانکار ابلاغ شود، برای تعیین قیمت آنها به شرح زیر عمل میشود:
1 – چنانچه در فهرست بها و مقادیر منضم به پیمان (برآورد هزینه اجرای کار) برای کار جدید ابلاغی، قیمت واحد یا مقدار پیش بینی نشده باشد برای تعیین قیمت جدید مطابق بند ج ماده 29شرایط عمومی پیمان عمل میشود.
2 – در صورتی که برای کار جدید ابلاغی در فهرست بها و مقادیر منضم به پیمان قیمت واحد و مقدار پیشبینی شده باشد و یا روش تعیین قیمت واحد آن در مقدمه فصل ها تصریح شده باشد، برای پرداخت قیمت جدید عیناً از همان قیمت با اعمال تمام ضریب های مندرج در پیمان (مانند هزینه های بالاسری مربوط، ضریب پیشنهادی پیمانکار و برحسب مورد سایر ضریب های مربوطه )استفاده می شود.

همجنین حداکثر جمع مبلغ مربوط به این ردیف ها با در نظر گرفتن افزایش مقادیر کار مطابق بند الف ماده 29 شرایط عمومی پیمان تا 25 درصد مبلغ اولیه پیمان می باشد.

دستورالعمل تجهیز و برچیدن کارگاه

تجهیز کارگاه، عبارت است از عملیات، اقدام ها و تدارکاتی که باید به صورت موقت و برای دوره اجرا انجام شود، تا آغاز و انجام دادن عملیات موضوع پیمان، طبق اسناد و مدارک پیمان، میسر شود

در این بخش تعاریفی نیز وجود دارد که تیتروار به آن ها اشاره می کنیم :

1. ساختمان‌های پشتیبانی
2. ساختمان‌های عمومی
3. محوطه سازی
4. ورودی کارگاه
5. انبار کارگاه‌
6. ‌راه‌های ارتباطی‌

و سایر تعاریف و اصطلاحاتی که در پیوست چهارم فهرست بهای ابنیه قابل مشاهده هستند.

شرح اقلام هزینه های بالاسری

هزینه بالاسری ، عموما به دو دسته هزینه بالاسری عمومی و هزینه بالاسری کار تقسیم می شود که هر کدام را مورد بررسی قرار می دهیم.

هزینه بالاسری عمومی از نوع هزینه هایی است که نمیتوان آنها را به کار مشخصی مربوط کرد، مانند هزینه های دستمزد نیروی انسانی دفتر مرکزی ، هزینه بیمه های عمومی ، هزینه وسایل نقلیه دفتر مرکزی و از این دست هزینه ها.

هزینه بالا سری کار ، از نوع هزینه هایی است که می توان آن را به کار مشخصی مربوط کرد، مانند هزینه های سرمایه گذاری ، ضمانت نامه ها ، مالیات ، سود پیمانکار و سایر هزینه های مندرج در فهرست بها .

ضریب طبقات در فهرست بها

قیمت های درج شده در فهرست بها برای انجام کار در طبقه همکف و زیر همکف در نظر گرفته شده است بنابر این اگر کار در طبقات بالاتر از همکف و پایین تر از طبقه زیر همکف انجام شود، بابت هزینه حمل مصالح به طبقات مذکور به علت افت مصالح ناشی از حمل آن به طبقات و همچنین سختی اجرای کار، ضریب طبقات طبق فرمول مندرج در فهرست بها تعیین و در برآورد هزینه اجرای عملیات ، لحاظ می گردد.